Rehabilitacja stawu skroniowo-żuchwowego

Wykonuje: mgr fizjoterapii Michał Rysiawa

Zaburzenia stawów skroniowo-żuchwowych mogą dotyczyć nawet 70% populacji. Leczenie farmakologiczne, bądź zakładanie specjalnych szyn relaksacyjnych nie daje długotrwałych efektów, dlatego powinno być połączone z rehabilitacją i stanowić spójną całość. Niewiele osób wie, iż podstawą leczenia dysfunkcji SSŻ jest odpowiednio zaprogramowana rehabilitacja, która w sposób holistyczny pozwala spojrzeć na pacjenta i dotrzeć do przyczyny problemu. The Pain Clinic to miejsce, gdzie pracują doświadczeni fizjoterapeuci, którzy specjalizują w leczeniu dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych. (rehabilitacji stomatologicznej) Dowiedz się więcej o możliwościach leczenia, które oferujemy!

Jak wygląda diagnostyka i badanie stawów skroniowo-żuchwowych w The Pain Clinic?

Podstawą wdrożenia rehabilitacji stomatologicznej jest skrupulatne badanie pacjenta. Na pierwszej wizycie nasz fizjoterapeuta przeprowadza dokładne badanie podmiotowe oraz fizykalne. Pierwsza część opiera się na wywiadzie z pacjentem, który uwzględnia aktualne dolegliwości, czas, w którym wystąpiły oraz opis dotychczasowego leczenia. Fizjoterapeuta zapyta również o przebyte w przeszłości urazy, sferę emocjonalną – te wszystkie kwestie, choć z pozoru mogą wydawać się mało istotne, odgrywają ogromne znaczenie w całym procesie diagnostycznym. Zaleca się, aby pacjent przyniósł dotychczasową dokumentację medyczną (jeżeli taką posiada). Wszelkie zdjęcia RTG, USG oraz wyniki rezonansu magnetycznego, mogą być pomocne dla fizjoterapeuty w ustaleniu planu leczenia lub wyeliminowaniu tzw. czerwonych flag, czyli ewentualnych przeciwwskazań do rehabilitacji. Po zapoznaniu się ze zgłaszanymi dolegliwościami fizjoterapeuta przeprowadza badanie fizykalne, składające się z testów diagnostycznych oraz palpacji tkanek miękkich.

Dokonując badania pacjenta, fizjoterapeuta zwraca szczególną uwagę na:

• symetrię twarzy (ułożenie oczu, ust, łuków jarzmowych),
• pozycję spoczynkową żuchwy i języka – w normalnych warunkach powinien spoczywać na górnym podniebieniu,
• ocenę ułożenie głowy względem szyi, oraz szyi względem tułowia,
• stan uzębienia – wady zgryzu, ubytki zębowe, możliwe oznaki ścierania zębów,
• czynną ocenę odcinka szyjnego kręgosłupa – ruchy wysuwania i cofania głowy, oraz ruchy boczne,
• ocenę swobodnych czynnych ruchów żuchwy,
• palpacyjną ocenę mięśni SSŻ oraz mięśni szyi, karku,
• bierną ruchomość stawów skroniowo-żuchwowych,
• ogólną sylwetkę pacjenta.
•  

Kilka słów o budowie i funkcji

Staw skroniowo–żuchwowy to struktura o złożonej budowie. Aby zrozumieć jego działanie, w pierwszej kolejności musimy przyjrzeć się budowie oraz funkcji, którą pełni w organizmie. SSŻ składa się z połączenia żuchwy, czaszki oraz krążka stawowego – to on dzieli jamę stawową na dwie części – górną i dolną. Krążek jest zbudowany z włóknistej tkanki łącznej. Odpowiada za zmniejszenie tarcia pomiędzy elementami stawowymi oraz za redukcję obciążeń powstających podczas wykonywania ruchów żuchwą. Staw wzmacniają więzadła: poboczne, rylcowo-żuchwowe i klinowo-żuchwowe. Ich zadaniem jest prawidłowe zabezpieczanie i poprawa płynności ruchu w stawie. SSŻ otaczają mięśnie, w skład których wchodzą;

• mięsień skrzydłowy boczny,
• mięsień skrzydłowy przyśrodkowy,
• mięsień skroniowy,
• mięsień żwacz.

Funkcjonalnie dołączamy MOS (mostkowo-obojczykowo-sutkowy) oraz mięśnie podgnykowe i nadgnykowe.

Objawy dysfunkcji

Objawy u każdego z pacjentów mogą być nieco inne i dotyczyć różnych struktur. Pacjenci najczęściej skarżą się na ból żuchwy odczuwany jako kłujący, tępy, piekący lub pulsujący. Może on promieniować do uszu, zębów, szyi, a nawet oczu. Towarzyszy mu ograniczenie w wykonywaniu ruchów żuchwą. Bardzo często podczas spożywania pokarmów czy przy otwieraniu ust występują trzaski, zgrzytanie i przeskakiwanie. Z czasem może dochodzić do częściowego lub całkowitego zablokowania stawu skroniowo-żuchwowego.

Do równie częstych objawów należą także:

• bóle i zawroty głowy,
• szumy, piski w uszach,
• uczucie ucisku za oczami,
• bóle mięśni karku, szyi oraz pleców,
• zgrzytanie zębami,
• bolesne napięcia i bóle twarzy – dotkliwie odczuwalne po nocy.

Przyczyny dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych

U każdego z pacjentów przyczyny zaburzeń stawów skroniowo-żuchwowych mogą być inne. Wśród częstych schorzeń, które przekładają się na dysfunkcje są wady zgryzu. Skutkują one nieprawidłowymi obciążeniami mięśni żucia, co w efekcie odbija się na całej postawie. Kolejną przyczyną jest przewlekły stres, doprowadzający do nadmiernego zaciskania szczęki. Pacjenci często skarżą się na nocne zgrzytanie zębami – bruksizm, ścieranie szkliwa oraz bóle szczęki. To bardzo prosta droga do dysfunkcji SSŻ. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, jak ważne w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu są zęby. Już brak jednego z nich powoduje zmianę ustawienia obciążenia zgryzu oraz struktur tkanek miękkich, co naturalnie skutkuje wystąpieniem patologii. Nie pomagają temu również nasze codzienne nawyki, takie jak: obgryzanie paznokci, nałogowe żucie gumy, brak autoterapii czy niehigieniczny tryb życia. 

Metody rehabilitacji stomatologicznej

Już wiemy, że obszar czaszkowo-żuchwowy jest bardzo złożony, a bóle występujące w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych najczęściej mają wieloskładnikowy charakter, dlatego leczenie powinno skupić przede wszystkim na znalezieniu przyczyny tego stanu. Poprzez metody rehabilitacyjne fizjoterapeuta wraz z pacjentem dążą do przywrócenia prawidłowej pozycji spoczynkowej SSŻ, a co za tym idzie uzyskania pełnego i bezbolesnego zakresu ruchomości.

Skuteczne terapie stosowane w rehabilitacji stawów skroniowo-żuchwowych obejmują:

Terapię manualną – mobilizację tkanek miękkich na zewnątrz i wewnątrz ust, techniki mięśniowo-powięziowego rozluźniania w obrębie twarzy, szyi oraz obręczy barkowej, także trakcję stawów skroniowo-żuchwowych. Celem metod jest zwiększenie ruchomości w miejscach, gdzie występuje ich ograniczenie oraz zmniejszenie dolegliwości bólowych.

Terapię punktów spustowych – która polega na stosowaniu różnych form ucisku w okolicy nadmiernie napiętych miejsc tkanki mięśniowej. W trakcie terapii pacjent może odczuwać promieniowanie bólu w inne miejsce na ciele.

Kinezyterapię – odpowiednio dobrane ćwiczenia to jeden z najważniejszych punktów rehabilitacji stawów skroniowo-żuchwowych. Ich celem jest zwiększenie ruchomości, wzmocnienie siły mięśniowej.

Kinesiology taping – aplikacja specjalnych taśm ma działanie sensoryczne, rozluźniające, a także redukujące ból i obrzęk. Ta metoda często stosowana jest jako podtrzymanie efektów terapii.

Igłoterapię – zabieg nazywany również suchym igłowaniem. Stosowany u pacjentów z dolegliwościami bólowymi o charakterze przeciążeniowym oraz problemami mięśniowo-powięziowymi. Suche igłowanie wykonywane jest zarówno w obrębie więzadeł i mięśni. Świetnie sprawdza się w uwalnianiu napięć mięśniowych niemal wszystkich części ciała, również stawów skroniowo-żuchwowych.

Fizykoterapię – zabiegi z zakresu fizykoterapii mogą być stosowane jako jeden z elementów terapii stawów skroniowo-żuchwowych. Laser, fala uderzeniowa, lampa Sollux, ultradźwięki, mogą okazać się skuteczne w walce z nadmiernie napiętymi mięśniami okolicy SSŻ.

Autoterapia

Wiele osób zastanawia się, jak może pomóc sobie w walce z dysfunkcją stawów skroniowo-żuchwowych. U każdego przyczyna zaburzeń może leżeć gdzie indziej, więc plan autoterapii powinien być dobrany indywidualnie. Istnieją jednak złote wskazówki, dzięki którym profilaktycznie już dziś możesz zadbać o swoje SSŻ:

• zrezygnuj z częstego żucia gumy,
• kontroluj stan uzębienia – regularne kontrole u dentysty uchronią Cię przed szybką utratą zębów,
• jeśli cierpisz na bruksizm, odczuwasz bóle szczęki oraz inne dolegliwości, zgłoś się do stomatologa lub fizjoterapeuty, specjalizujących się w leczeniu SSŻ,
• dbaj o swoje zdrowie psychiczne – przewlekły stres to również jedna z przyczyn dysfunkcji SSŻ.

Samodzielna praca jest bardzo ważna w osiągnięciu zamierzonych celów rehabilitacji stomatologicznej. Dzięki dokładnemu instruktażowi fizjoterapeuty, każdy pacjent wychodzący z naszego gabinetu otrzymuje plan działania w postaci ćwiczeń, który może wdrożyć w domu.

The Pain Clinic to zespół doświadczonych fizjoterapeutów na czele z dr Martą Szymańską, która specjalizuje się w ortopedii i traumatologii narządu ruchu. Przeprowadza badanie USG oraz zabiegi hydrodekompresji. Cały zespół zdobytą wiedzę wykorzystuje w praktyce, osiągając świetne rezultaty terapeutyczne w leczeniu dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych. Wyróżnia nas indywidualne podejście do każdego pacjenta, zaangażowanie oraz empatia.